Podnositelji predstavki su Abduladhim Maktouf, državljanin Iraka, i Goran Damjanović, državljanin Bosne i Hercegovine. Maktouf je rođen 1959. godine i živi u Maleziji. Damjanović je rođen 1966. godine i trenutno se nalazi na izdržavanju kazne zatvora u Bosni i Hercegovini.

U današnjoj presudi Velikog vijeća u predmetu Maktouf i Damjanović protiv Bosne i Hercegovine Evropski sud za ljudska prava je jednoglasno odlučio da je došlo do povrede člana 7 (kažnjavanje samo na osnovu zakona) Evropske konvencije o ljudskim pravima.

Predmetni slučaj se odnosi na žalbene navode o postupku pred Sudom Bosne i Hercegovine koji je podnositelje predstavki proglasio krivima i osudio za počinjene ratne zločine.

Podnositelji predstavki su se žalili da je u njihovom slučaju retroaktivno primijenjen Krivični zakon Bosne i Hercegovine iz 2003. godine koji je strožiji u odnosu na Krivični zakon Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije iz 1976. godine, a koji je bio na snazi u vrijeme izvršenja krivičnih dijela, 1992. i 1993. godine. Imajući u vidu vrstu i težinu krivičnih djela za koja su podnositelji predstavki osuđeni (ratni zločin, a ne zločin protiv čovječnosti, kao da ni jedno od počinjenih krivičnih djela nije imalo smrtni ishod), Sud je utvrdio da su im mogle biti izrečene blaže kazne da je bio primijenjen Krivični zakon iz 1976. godine.

S obzirom na veliku vjerovatnost da je primjena krivičnog zakona iz 2003. godine dovela do izricanja strožijih kazni u specifičnim okolnostima predmetnog slučaja, Sud je nadalje utvrdio da podnositeljima predstavki nisu bile osigurane efikasne mjere zaštite od izricanja težih kazni.

Sud Bosne i Hercegovine  proglasio je krivim i osudio oba podnositelja predstavki za ratne zločine protiv civilnog stanovništva počinjene u periodu ratnih sukoba od 1992. do 1995. godine.

Sud BiH može odlučiti da preuzme procesuiranje posebno osjetljivih i složenih predmeta ratnih zločina, kao i da manje osjetljive i jednostavnije slučajeve proslijedi nadležnim entitetskim sudovima. Na osnovu međunarodnog sporazuma koji je zaključen u decembru 2004. godine između Visokog predstavnika i bosanskohercegovačkih vlasti, međunarodni suci mogu biti imenovani u Sud BiH. U periodu između 2004. i 2006. godine, visoki predstavnik je imenovao više od 20 međunarodnih sudaca u Sud BiH sa obnovljivim mandatom od dvije godine.

Maktouf je pomogao u otmici dvaju civila u Travniku 1993. godine u svrhu njihove razmjene za pripadnike Armije BiH. U julu 2005. godine vijeće Suda BiH proglasilo ga je krivim za pomaganje u izvršenju ratnog zločina uzimanja talaca i osudilo na pet godina zatvora primjenom Krivičnog zakona Bosne i Hercegovine iz 2003. godine. U aprilu 2006. godine, nakon održane nove rasprave na kojoj je učestvovalo dvoje međunarodnih sudaca, Apelaciono vijeće Suda BiH potvrdilo je izrečenu kaznu.

Damjanović je učestvovao u premlaćivanju zarobljenih Bošnjaka u Sarajevu 1992. godine. U junu 2007. godine vijeće Suda BiH proglasilo ga je krivim za ratni zločin mučenja i osudilo na 11 godina zatvora primjenom Krivičnog zakona iz 2003. godine. U novembru 2007. godine Apelaciono vijeće je potvrdilo ovu presudu.

Oba podnositelja predstavki su podnijeli apelacije Ustavnom sudu Bosne i Hercegovine. Apelacija Damjanovića odbačena je u aprilu 2009. godine zbog proteka roka za podnošenje. Odlučujući o apelaciji Maktoufa, Ustavni sud Bosne i Hercegovine je u junu 2007. godine donio odluku u kojoj je utvrdio da nije došlo do povrede prava iz Evropske konvencije.

(FENA/kr)