Vladika Vasilije (Ljubomira) Kačavenda bio je saradnik Udbe, piše Kurir. Angažovan je 1960. godine na osnovu kompromitujućeg materijala protiv njega kojim je Udba raspolagala... U dosijeu se navodi da je Kačavenda bio pouzdan saradnik usmjeren na problem pravoslavnog klera. Na vezi ga je držao rukovodilac Centra SDB-a Jovan Šikanić, a konspirativno ime bilo mu je Pablo!

Bez obzira na saradnički status Kačavende, Udba je 1981. godine angažovala sveštenika SPC iz Bijele u opštini Brčko Nenić Milivoja sa zadatkom da prati i prijavljuje sve što radi Vasilije Kačavenda."Sa Nenićem su prvi kontakti uspostavljeni 1981. godine, kojom prilikom nam je prenio podatke o eksponiranju pojedinih lica sa pozicija srpskog nacionalizma i izrazio spremnost da se dalje angažuje na zadacima SDB-a, te je u daljem radu angažovan na praćenje delatnosti Kačavenda Vasilija i Maksimović Slavka. S obzirom na to da je Službi ustupio više korisnih operativnih podataka o djelatnosti navedenih lica, 1984. godine registrovan je kao saradnik Službe pod pseudonimom Podgora", navodi se u Nenićevom dosjeu.

Bio je zadužen da Udbu informiše o ponašanju Kačavende i Maksimovića, te sveštenika SPC Save Jovića i Dragana Kainovića na crkvenim manifestacijama. Saradnju sa Nenićem Udba je prekinula 16. oktobra 1990. godine jer je iz obrade brisan Slavko Maksimović, kao i zbog toga što su njegove pozicije kod Kačavende oslabile. Kako se navodi u dosijeu, za vrijeme saradnje Neniću nisu činjeni nikakvi značajni ustupci od strane Službe, niti je materijalno nagrađivan.

"Predlažemo da se Nenić briše iz evidencije saradnika Službe, u kojoj je vođen pod pseudonimom Podgora, a da se njegov dosije uputi u Upravu za analitičko-informativne poslove i dokumentaciju SDB-a i razvoj informacionog sistema radi uništenja", navodi se u prijedlogu za prestanak statusa saradnika sveštenika Nenića, na koji je saglasnost dao podsekretar SDB-a Sredoje Nović, a odobrio sekretar RSUP-a BiH Muhamed Bešić. Za praćenje srpskog nacionalizma u istupima Vasilija Kačavende bio je angažovan i sveštenik SPC iz Dubnice Stevan (Novaka) Gačić, piše Kurir.

Gačić čije konspirativno ime je bilo Konstantin za saradnika Udbe angažovan je 12. jula 1978. godine, a u dosijeu stoji da je bio veoma pouzdan. Mitar (Dimitrija) Krsmanović sveštenik SPC iz Fakovića kod Bratunca od početka 1988. godine, takođe, je pratio neprijateljsku djelatnost vladike Vasilija. U novembru iste godine registrovan je kao operativna veza Udbe pod pseudonimom Dečani. Krsmanović je Udbu informisao "o Kačavendinim incijativama na obnovi rada Bogomoljačkog pokreta Zvorničko-tuzlanske eparhije i formiranju metoha manastira Hilandar u Sasama kod Srebrenice".

On je prenosio i komentare koje je iznosio Kačavenda, kao i dostavljao materijale koje je vladika distribuisao sveštenicima."Iz kontakata sa Krsmanovićem napisane su četiri depeše i šest službenih beleški koje se odnose na delatnost Kačavende Vasilija", navodi se u njegovom dosijeu. Udba je saradnju sa Krsmanovićem prekinula 21. decembra 1989. godine jer se sukobio sa "širom društvenom zajednicom u Fakovićima" i "sve češće se odaje prekomjernom konzumiraju alkohola".

Još sedam sveštenika SPC u mjestima koja je pokrivao Centar SDB-a Tuzla bili su saradnici ili informatori Udbe. Jedan od njih je iznio da su 'Srbi pod stalnim pritiscima od strane Muslimana', pri čemu se povjerio da je u bliskoj vezi sa Vukom Draškovićem, sa kim je, kako kaže, razgovarao o tome kako će Srbi zbog toga silom srušiti tiraniju i izboriti se za svoju državu", navodi se u obrazloženju za angažovanje Gatarevića kao operativne veze Udbe.

(Kurir.info.rs, DEPO PORTAL, BLIN MAGAZIN/md)