Generalni sekretar NATO-a Anders Fogh Rasmussen, rado bi kaznio sirijske režim za upotrebu hemijskih otrova, ali to ne može sam. Jer, vojna alijansa na čijem je čelu, čeka reakciju Washingtona.

I dok je Anders Fogh Rasmussen ubijeđen da je Assadov režim izveo napad hemijskim oružjem, većina od 28 članica NATO radije čeka na SAD, vodeću silu vojne alijanse. „Moramo da djelujemo kako bi druge diktatore odvratili od upotrebe hemijskih bojnih otrova“, zatražio je Rasmussen. Zahtjev je naravno upućen SAD i drugim vodećim silama NATO-a koje bi vojno bile u stanju da izvrše ciljane udare na Assadov režim.

NATO međutim kao organizacija ne može ništa da preduzme. Može samo da djeluje ukoliko sve članice imaju isti stav i traže reakciju. A od toga je NATO miljama udaljen. Sve to frustrira Rasmussena, koji je kao danski premijer, stajao na strani Georgea W. Busha, kada je američki predsjednik donio odluku da njegove trupe umarširaju u Irak.

Situacija je sada drugačija i od misije NATO-a u Libiji prije dve godine koja je imala mandat UN. NATO je, doduše, 1999. bez mandata UN počeo i rat na Kosovu, ali tada je postojala složnost zemalja članica, a Amerikanci su se odlučno stavili na čelo.

Uloga NATO-a

U slučaju Sirije, situacija je zamršena. NATO tu nema svoju ulogu. Velika Britanija i Njemačka iz različitih razloga neće učestvovati u intervenciji. Samo bi Francuska mogla da krene u zajedničku akciju sa SAD. Kada je Anders Fogh Rasmussen zatražio od međunarodne zajednice da djeluje u Siriji, moćni vojni savez stajao je kao posmatrač, po strani.

To je u suprotnosti sa onim šta je novi NATO, nakon okončanja hladnog rata, trebalo da bude. Nakon iscrpljujućeg rata u Afganistanu, njegove članice izgubile su volju za novim avanturama van teritorije saveza. Tu ne pomaži ni apeli generalnog sekretara.

Jedina uloga koju ima NATO i to na granicama sa Sirijom jeste zaštita članice – Turske. Rakete tipa „Patriot“ iz Njemačke, Holandije i SAD su, na molbu Turske, stacionirane na jugoistoku. Tek kada bi Sirija napala Tursku, karte bi se ponovo pomiješale. To bi onda bio slučaj za djelovanje NATO po članu pet Povelje zapadne vojne alijanse. U tom slučaju NATO više ne bi smio da bude samo posmatrač.

(dw/DEPO PORTALBLIN MAGAZIN/dh)