Piše: Dževdet TUZLIĆ

Na službenoj stranici Venecija film festivala, koji se ove godine održava 80. put, u zvaničnom programu Venice Classics sekciji, koja od 2012. godine predstavlja svjetske premijerne projekcije, u izboru najboljih restauracija filmskih klasika koje su u protekloj godini izveli filmski arhivi, kulturne institucije i producentske kuće širom svijeta, naći će se i film bosanskohercegovačkog autora Bate Čengića "Slike iz života udarnika".

Takvu informaciju sarajevskom novinaru Dževdet Tuzliću, na nedavno održanom 70. Pulskom filmskom festivalu, potvrdio je filmski reditelj i kamerman Karpo Aćimović Godina.

Karpo Godina i Dževdet Tuzlić na ovogodišnjem Pulskom filmskom festivalu

Upravo je ovaj autor „crnog talasa“, bio direktor fotografije u Čengićevom filmu, u kojem je glavnu ulogu igrao Adem Čejvan.

Uz prikazivanje filma, spomenuo je Godina, biće prezentirana i audio kopija odluka zvaničnog Žirija festivala u Puli 1972. godine, kada je film bio izabran u zvanični program, ali je onemogućen da bude ravnopravan učesnik za dodjelu nagrada, zbog, kako je navedeno u obrazloženju Žirija (u kome su, pored ostalih sjedili Arif Tanović iz BiH i Stipe Šuvar iz Hrvatske), "neprihvatljivog ideološkog pristupa autora u tretmanu teme".

 
Glavni nosilac ideje i realizacije projekta restauracije filma bh. autora, koja će biti prikazana u Veneciji, je Kinoteka Slovenije, čime je bosanskohercegovačka briga za kulturna blaga još jednom pala na ispitu.

Bosni i Hercegovini bliska i prijateljska država, Slovenija, postarala se da nemjerljivo kulturno blago bude restarurirano i da se film „Slike iz života udarnika“ vrati u život i da prilika novim generacijama ljubitelja filma da ga vide. 

U Veneciji će kustos Alberto Barbera, u saradnji s Federicom Gironijem, također predstaviti izbor dokumentarnih filmova o kinematografiji ili njegovim praktičarima.

Venice Classics će publici ponuditi širok i sveobuhvatan presjek povijesti filma, koja obuhvata žanrove i struje, istražujući filmske stilove i slaveći velike filmske autore i godišnjice. 

Noć prije otvaranja festivala koji počinje 30. augusta, odaje se počast jednoj od najvećih i najpopularnijih zvijezda italijanske kinematografije Gini Lollobrigidi. Bit će prikazan film „La provinciale“ Maria Soldatija, te rijetko viđeni dokumentarac Orsona Wellesa posvećen toj velikoj glumici, "Portret Gine" iz 1958. godine. 

Bit će upriličene omaž projekcije i nekim drugim velikanima 7. umjetnosti... U decembru 2023. godine preminuo je majstor italijanskog žanrovskog filma Ruggero Deodato, pa će se prikazati restaurirana kopija jednog od njegovih najekstremnijih filmova „Ultimo mondo cannibale“.
Prošlog februara preminuo je i znameniti španski reditelj Karlos Saura. U Veneciji će biti prikazana restauriranu verzija jednog od njegovih prvih i najboljih filmova, koji je označio preporod španske kinematografije, „La caza“, nagrađen na Berlinskom filmskom festivalu 1965. godine.

Slaviće se ove godine i Oscarom nagrađena glumica Ana Magnani, koja nas je napustila prije 50 godina. Ovom prilikom održat će se projekcija novorestaurirane 4K verzije „Bellissima“, izvanrednog filma jednog od najvećih reditelja u historiji italijanske kinematografije, Luchina Viscontija.

Proslaviće se i 120. godišnjica rođenja Yasujira Ozua, biće prikazan njegov rijedak film, osakaćen cenzurom tog vremena, na vrhuncu Drugog svjetskog rata... Nedavno ponovno otkrivanje dijela isječenih klipova omogućit će i ponovno otkrivanje filma „Postojao je otac“ u verziji koja nije potpuna, ali je nesumnjivo bliža originalnom izdanju od verzije koju smo do sada poznavali.

Alberto Barbera i Federico Gironi su također najavili neke druge sjajne filmove koji se s pravom svrstavaju u panteon povijesti kinematografije.
Na tom spisku slavnih su filmovi „Les Creatures“ („Stvorenja“) Agnèsa Varde koji je u konkurenciji na Venecijanskom filmskom festivalu bio davne 1966. godine, „Days of Heaven“ Terrencea Malicka, „Kralj i zemlja“ Josepha Loseya i „Sjene zaboravljenih predaka“ Sergeja Parajanova, koji je svijetu otkrio izvanredne kvalitete velikog jermensko-ukrajinskog reditelja kojeg su sovjetske vlasti prezirale zbog svog rada, koji ima vizionarski nadrealistički pristup popularne tradicije kavkaskih naroda.

Publika će vidjeti i filmove "One from the Heart" Francisa Forda Coppole i "Deep Crimson" Artura Ripsteina, pa remek-djelo "Andrej Rubljov" Andreja Tarkovskog. Biće to rekonstruirana kompletna originalna verzija, koja je cenzurirana prije objavljivanja i nikada do sada nije viđena.

U sklopu obilježavanja 100. godina Warnera Brosa i Disneyja također slijedi niz filmskih poslastica, a na temu tabua bit će prikazani filmovi Amira Naderija „Saaz Dahani“, „Slike iz života udarnika“ bosanskohercegovačkog reditelja Bate Čengića, koji mnogi kritičari smatraju jednim od remek-dela kinematografije iz bivše Jugoslavije, i film „Selidba“ japanskog reditelja Shinji Sōmaija.

Čengićev film „Slike iz života udarnika“ snimljen je 1972. godine, a restauriranu kopiju su zajednički uradili Slovenska kinoteka, Filmski centar Sarajevo, Hrvatski državi arhiv – Hrvatska kinoteka i Filmski muzej Austrije uz podršku EU Creative Europe Medie Programme i Ministrstva kulture Republike Slovenije.

Ovaj restauirani klasik Bate Čengića „Slike iz života udarnika“ bit će, kao uvod u ovogodišnje 29. izdanje Sarajevo Film Festivala,  prikazati 10. avgusta u kinu Metalac.

(DEPO PORTAL/ad)