Piše: Dina GANIBEGOVIĆ

Nažalost, fotografija iz naslova ovog teksta čest je prizor u mnogim sarajevskim zgradama... Sandučići stanara nerijetko su toliko zatrpani računima koje niko ne preuzima, da često u njih više ni igla ne može stati, a kamoli novi račun(i). I to nije nimalo slučajno...

- Muka mi je kada vidim sandučiće u haustoru svoje zgrade... Znam da u nekim stanovima nema nikoga, ljudi žive u inostranstvu, rijetko dolaze ili stan koriste njihovi prijatelji, rodbina... Svi znamo da ne plaćaju račune koji nisu "urgentni za isključenje", poput struje, i ponekad se zaista osjećam kao budala koja redovno izmiruje svoje obaveze na ime mjesečnih režijskih troškova, znajući da to mnogi drugi ne rade - ogorčeno je za DEPO Portal ispričala naša sugrađanka, čija je priča bila i neposredan povod da se pozabavimo ovim problemom.

Tim prije što su u valu poskupljenja koja su zahvatila našu zemlju, između ostalog, poskupili i režijski troškovi. Upravo su KJKP "Toplane-Sarajevo" d.o.o. posljednjih mjeseci drastično povećale cijenu grijanja, čak i za period kada ne griju. Uslijedile su reakcije građana po društvenim mrežama, najčešće vrlo burne i negativne, ogorčenih ovakvom praksom, ali i u dilemi da li je povećanje cijena, između ostalog, uslovljeno i velikim brojem dužnika?! I to ne samo građana, već i velikih privrednih sistema, čija se dugovanja kreću i do više stotina konvertibilnih maraka.

Stoga smo na adresu Toplana uputili i pitanje o trenutno najvećim dužnicima u Kantonu Sarajevo, uz molbu da nam dostave listu pravnih lica te imena ulica u kojima je otežana naplata centralnog grijanja. Međutim, iako su to ranije radili, Toplane više ne objavjuju svoje najveće dužnike "jer bi ih korisnici mogli tužiti", kako su nam pojasnili, tako da su neplatiše zaštićene od javnog prozivanja.

Ipak, podsjećamo da su još prije dvije godine ovi podaci bili dostupni javnosti, o čemu je N1 pisao u februaru 2020. godine, ali je spisak dužnika kasnije uklonjen sa stranice Toplana. No, Radiosarajevo.ba dio spiska je objavio na svojim stranicama te je on tako ipak sačuvan od potpune tajnosti.

Tužbe, prinudna naplata, otpis dugovanja...

Od Toplana smo tražili i pojašnjenje ukoliko neko ima dug za usluge centralnog grijanja, kako ide proces tužbe i prinudne naplate, koliko obično traju ti procesi i šta se dešava ako se dug ne uspije naplatiti?

- Zakonom o komunalnim djelatnostima je određeno da je Korisnik komunalne usluge dužan platiti cijenu za njeno vršenje. Prava i obaveze između davaoca i korisnika usluga regulišu se ugovorom o korištenju toplotne energije, i u skladu sa Zakonom i Uredbom o opštim uslovima za proizvodnju, isporuku i korištenje toplotne energije. Ukoliko korisnik usluge odbije zaključiti ugovor, a toplotna energija se isporučuje, korisnik ostaje u obavezi da u skladu sa Zakonom o obligacionim odnosima plaća troškove toplotne energije. U skladu sa članom 29. Zakona o izvršnom postupku, Općinskom sudu u Sarajevu, blagovremeno (jednom godišnje) podnose se prijedlozi za izvršenje, radi naplate potraživanja, vodeći računa o zastari potraživanja. Podnošenjem prijedloga za izvršenje u skladu sa članom 388. Zakona o obligacionim odnosima, prekida se zastara u cilju obezbjeđenja naplate naših potraživanja - odgovaraju iz Toplana, te dodaju:

- Predajom prijedloga za izvršenja na sud, dalje postupanje po istim je u nadležnosti suda na čiji rad nismo u mogućnosti uticati, tako da je proces naplate putem suda isključivo u njihovoj nadležnosti. Prilikom vođenja sudskih postupaka, iskorištavaju se svi mehanizmi prinudne naplate, na način da se vrši promjena predmeta i sredstva izvršenja (obustava na dijelu plaće korisnika koju ostvaruje kod poslodavca, obustava dijela penzije i sl.).  Dakle, ne postoji zakonski osnov za otpis dugovanja, koji ostaje na korisničkoj šifri sve do konačne naplate, jer se  iskorištavaju svi mehanizni prinudne naplate. 

Iz Toplana naglašavaju da svim korisnicima, koji nisu u mogućnosti izmiriti dugovanje u cijelosti odjednom, nude zaključenje ugovora o izmirenju dospjelog dugovanja na rate, te pozivaju korisnike da dođu u Centre Toplana radi postizanja dogovora o načinu izmirenja dugovanja.

Isključenje sa sistema centralnog grijanja

Međutim ono što nas je također zanimalo je da li je moguće, ukoliko ste nezadovoljni uslugom, isključiti se iz sistema grijanja Toplana. Oni tvrde - ne može ako to tehničke mogućnosti ne dozvoljavaju.
 

- Zakonom o komunalnim djelatnostima je određeno da korisnik ne može otkazati korištenje komunalne usluge ako to tehničke mogućnosti ne dozvoljavaju, odnosno ako bi se time ugrozio kvalitet korištenja i standard drugih korisnika, te ako bi se time negativno uticalo na okoliš. Uredbom o opštim uslovima za proizvodnju, isporuku i korištenje toplotne energije su propisani uslovi za isključenje prostora - pojašnjavaju iz Toplana.
 

Objasnili su i u kojim uslovima je isključenje moguće:

- Ukoliko Komisija Toplana zaključi da tehničke mogućnosti dozvoljavaju izdvajanje, odnosno da se izdvajanjem ne ugrožava kvalitet toplotne energije, standard i sigurnost drugih korisnika usluge ta da se time negativno ne utiče na okoliš, korisniku usluge koji je podnio zahtjev se omogućava izdvajanje prostora iz toplifikacionog sistema. Korisnik usluge je dužan da omogući povremenu provjeru stanja instalacija centralnog grijanja od strane ovlaštenih lica davaoca usluge - naglasili su iz Toplana.

Zašto naplata i tokom ljeta?

Toplane već godinama imaju sistem naplate grijanja tokom cijele godine, i u periodu kad ne griju. Građani se pitaju koji su to operativni troškovi Toplana tokom ljetne sezone kad se ne grije, te da li se tokom tih mjeseci "gomila" novac za nabavljanje energenata za predstojeću zimu. Iz Toplana tvrde da to nije slučaj.

- Ovim načinom obračuna se ne "gomila" novac za nabavljanje energenata za predstojeću zimu. Obračun naknade za isporuku i korištenje toplotne energije je vršen u skladu sa odredbama Uredbe o opštim uslovima za proizvodnju, isporuku i korištenje toplotne energije i Tarifnim sistemom KJKP „Toplane-Sarajevo“ d.o.o. Sarajevo sa Metodologijom obračuna isporučene toplotne energije, odnosno prema važećim propisima u periodima obračuna - odgovaraju iz Toplana.

Klima se mijenja - hoće li se mijenjati i način distribucije grijanja?
 

A ako ste se pitali zašto se početkom maja, uprkos izuzetno niskim jutarnjim temperaturama, nije grijalo, iz Toplana stiže odgovor koji nas je trebao ugrijati:

- Proizvodnja i isporuka toplotne energije od strane Toplana kao davaoca usluge se vrši u skladu sa Uredbom o opštim uslovima za proizvodnju, isporuku i korištenje toplotne energije, kojom su definisani dužina sezone grijanja, režim isporuke i nivo kvaliteta toplotne energije. Termoenergetska postrojenja i instalacije davaoca usluge i korisnika usluge su pogonski spremna od 20. septembra do 15. maja. Sezona grijanja, počinje nakon što se u prethodna dva uzastopna dana utvrdi srednja dnevna temperatura spoljnjeg vazduha od 12Cº ili niža, a prema podacima nadležne meteorološke službe, i to najkasnije 15. oktobra. Sezona grijanja u navedenom periodu, završava nakon što se u prethodna dva uzastopna dana utvrdi srednja dnevna temperatura spoljnjeg vazduha viša od 12 Cº, a prema podacima nadležne meteorološke službe, i to najranije 15. aprila naredne godine - pojasnili su.

Obzirom da je posljednjih godina sve vidljiviji uticaj klimatskih promjena i na vremenske prilike u BiH, te se nerijetko zna desiti da proljetni, pa nekad čak i ljetni mjeseci imaju periode niskih temperatura, zanimalo nas je i kada će Toplane promijeniti sistem načna distribucije grijanja, a ne da se samo oslanjaju na grijanje u periodu oktobar - april. Međutim, nitša od toga...

- Budući da Toplane zagrijavanje korisnika vrše u skladu sa Uredbom o opštim uslovima za proizvodnju, isporuku i korištenje toplotne energije, a kojom je i definisana dužina sezone grijanja, ukoliko se donese nova Uredba sa izmjenama za konkretan upit, Toplane će postupati u skladu sa tim - odgovorili su iz Toplana i otkrili da očito na tom planu, za sada, neće biti promjena.

(DEPO PORTAL/dg)