Danas će biti nastavljeni pregovori o Izbornom zakonu Bosne i Hercegovine. Na stolu će se naći i rješenje koje predlaže Evropska unija, a koje je, kako su kazali od sinoć dostupno pregovaračima u BiH. N1 je izdvojio neke od dijelova.

Elektronsko brojanje i skeneri

Na osamdeset stranica gusto kucanog Times Roman, font 12-naglašava se ono što je Centralna izborna komisija i najavljivala: u izborni sistem uvode se nove tehnologije. One uključuje elektronsko brojanje glasačkih listića i elektronsku identifikaciju birača, veće kazne i kontrole, ali se ni u kom slučaju ne ukida glasanje poštom.

Ustavnopravne komisije oba doma Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine trebale bi da u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog Zakona, kako se navodi, da utvrde prečišćeni tekst Izbornog zakona Bosne i Hercegovine, te u njega uvrstiti:

-Sticanje tehničkih uslova obuhvata izradu studije izvodljivosti, nabavku potrebne opreme i provođenje pilot procesa, kao i sve druge dodatne aktivnosti u cilju obezbjeđenja integriteta i funkcionalnosti izbornih tehnologija u izbornom procesu.

-Sticanje tehničkih uslova utvrđuje Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine uz konsultacije sa drugim nadležnim organima, uključujući Agenciju za identifikaciona dokumenta, evidenciju i razmjenu podataka Bosne i Hercegovine i Agenciju za zaštitu ličnih podataka Bosne i Hercegovine.

Zakonom je definisano i da se glasački listići broje ručno i elektronski, ali tako da se ne naruši tajnost glasanja. Predsjednik ili član biračkog odbora utvrđuje identitet birača na osnovu važeće lične isprave i elektronske identifikacije birača. Novina je i da glasački listić sadrži i uputstvo za korištenje izbornih tehnologija.

Centralna izborna komisija BiH donosi propise za ručno i elektronsko brojanje glasova (skeniranje) i utvrđivanje rezultata u Glavnom centru za brojanje, uključujući slučajeve kada se izborni rezultati ne mogu utvrditi na određenom biračkom mjestu zbog neispravnosti tehničke opreme.

Jedna od mogućnosti, kako saznajemo, jeste i uvođenje optičkih skenera kojim bi i samo brojanje glasova bilo ubrzano, a postojala bi i dupla kontrola.

“Preliminarni izborni rezultati se evidentiraju na osnovu rezultata elektronskog brojanja glasačkih listića. Centralna izborna komisija BiH će utvrditi procedure koje, pored ručnog brojanja, omogućavaju biračkim odborima da vrše elektronsko brojanje glasačkih listića i propisuje poseban obrazac u koji se upisuju rezultati ručnog brojanja. U slučaju neslaganja između ručnog i elektronskog brojanja, Centralna izborna komisija BiH vrši oba ponovna brojanja u Glavnom centru za brojanje i utvrđuje rezultate glasanja na biračkom mjestu”.

Naznačeno je i da lice koje pomaže biraču da glasa mora na izvod iz Centralnog biračkog spiska do imena birača kojem je pomagalo, napisati svoje ime štampanim slovima, jedinstveni matični broj i potpisati se. Lice koje pomaže tom biraču ne mora biti registrovan birač, ali može pomagati samo jednom biraču na dan izbora.

-Javnost ostvaruje pravo uvida u izvode iz Centralnog biračkog spiska izlaganjem privremenih izvoda iz Centralnog biračkog spiska putem internet stranice Centralne izborne komisije BiH ili na drugi adekvatan način koji podzakonskim aktom utvrdi Centralna izborna komisija BiH vodeći računa o načelima zaštite ličnih podataka.

-Izvodi iz Centralnog biračkog spiska u cilju ažuriranja objavljuju se dva puta godišnje u neizbornoj godini. Nadležni organi dužni su podatke za raseljene osobe dostaviti u izbornoj godini najkasnije do 31.03.

Pooštravanje mjera za bh. državljane koji privremeno žive van BiH

Za državljane BiH koji privremeno živi u inostranstvu pooštravaju se uslovi prijave i kontrola identiteta pri upisu u birački spisak.

-Izabranim članovima izvršne vlasti ili javnim dužnosnicima zabranjena je zloupotreba javnih sredstava u svrhe bilo kojeg oblika izborne kampanje, vlastite promocije ili promocije političkog subjekta.

Zloupotrebu javnih sredstava čine sljedeće radnje:

1. uključivanje državnih službenika u obavljanju poslova u radnom vremenu u cilju promocije kandidata ili političkih subjekata;

2. korištenje prostorija javnih ustanova i organa za obavljanje predizbornih aktivnosti ako korištenje istih prostorija nije zagarantovano drugim kandidatima i političkim subjektima pod istim uslovima;

3. korištenje sredstava komunikacije, informacionih usluga, kancelarijske opreme javnih ustanova i organa za izbornu kampanju;

4. korištenje prevoza u vlasništvu državnih ili opštinskih organa i organizacija bez naknade ili po sniženim naknadama za aktivnosti kampanje.

5. prikupljanje potpisa ili izbornu kampanju koju provode lica koja obavljaju izabrane funkcije ili su državni službenici, tokom službenih aktivnosti ili događaja koje organizuje javna ustanova ili organ;

Govor mržnje i oglašavanje

Pod sredstvima komunikacije podrazumijevaju se sredstva kojima se može isporučiti zvučni, video ili tekstualni sadržaj. Takva sredstva obuhvataju ali nisu ograničena na audiovizuelne medijske usluge i medijske usluge radija, štampane medije, internet, SMS poruke ili video-poruke isporučene putem mobilnih telefona itd.

“Javni elektronski medij omogućit će pod jednakim uslovima, u periodu izborne kampanje, plaćeno političko oglašavanje političkim subjektima u trajanju od najviše 30 minuta sedmično”.

Zakonom su obuhvaćeni pored elektronskih on-line mediji i društvene mreže.

Govor mržnje precizno je definisan, a sankcionisano će biti svako pozivanje na mržnju ili nasilje na osnovu rase, boje kože, nacionalnosti, spola ili vjere, etničkog porijekla ili bilo koje druge lične karakteristike ili orijentacije koja podstiče diskriminaciju, neprijateljstvo…

Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine obavezno svakih osam (8) godina preispituje izborne jedinice i broj mandata dodijeljenih svakoj izbornoj jedinici utvrđenoj ovim Poglavljem, kako bi se osiguralo da su utvrđene, uzimajući u obzir geografska ograničenja, u skladu sa demokratskim principima, a naročito sa proporcionalnošću između broja mandata i broja birača registrovanih u Centralni birački spisak.

Isto to, ali svake 4 godine čine i Parlament FBIH i NSRS.

Poništavanje izbora i kazne

Centralna izborna komisija BiH će poništiti izbore u izbornoj jedinici ili na nekom biračkom mjestu, ako ustanovi da je za vrijeme glasanja, ručnog brojanja i elektronskog brojanja glasačkih listića, došlo do nepravilnosti koje mogu uticati na rezultate izbora.

Zabranjena je zloupotreba zakonskog prava na učešće u radu biračkog odbora fiktivnim predstavljanjem.

Poglavlje 19. Grad Mostar nije uvršteno, barem ne u dokumentu koji smo dobili na uvid.

Kazne za kršenje pojedinih zakonskih odredbi se kreću i do 30 000 KM. Među nabrojanim nezakonitostima su i:

-lažno se predstavljanje u ime bilo koje političke stranke, koalicije, liste nezavisnih kandidata ili nezavisnog kandidata, ili fiktivno predstavlja politički subjekt kojem je dodijeljeno mjesto u biračkom odboru kako bi pogodovao drugom političkom subjektu kojem mjesto u biračkom odboru nije dodijeljeno.

-uživanje povlaštenog položaja u elektronskim medijima i korištenje javne funkcije za sticanje povlaštenog položaja u elektronskim medijima.

U poglavlju 14. pominju se procedure za raspisivanje ponovljenih, odgođenih i prijevremenih izbora.

Izborne jedinice ostaju: opština, grad, kanton, entitet:

a) kantonalnu izbornu jedinicu u kojoj se bira i konstituiše ukupan broj predstavnika za određeni nivo vlasti i koje unutar sebe nemaju višečlane izborne jedinice,

b) entitetsku izbornu jedinicu u kojoj se bira i konstituira entitetski nivo vlasti, koje unutar sebe imaju višečlane izborne jedinice i

c) entitetsku izbornu jedinicu u kojoj se bira državni nivo vlasti.

Vanredne okolnosti

“Višečlana izborna jedinica“ podrazumijeva izbornu jedinicu u kojoj se bira više od jednog, a manje od ukupnog broja predstavnika za određeni nivo vlasti.

Definiše se i pojam „Nacionalna manjina“ kao dio stanovništva – državljanin Bosne i Hercegovine koji ne pripadaju nijednom od tri konstitutivna naroda, a čine je ljudi istog ili sličnog etničkog porijekla, iste ili slične tradicije, običaja, vjerovanja, jezika, kulture i duhovnosti i bliske ili srodne historije i drugih obilježja utvrđenih u Zakonu o zaštiti prava nacionalnih manjina.

„Vanredne okolnosti“ u smislu ovog zakona su vanredna situacija, stanje elementarne nepogode i druge nesreće koje su proglasili nadležni organi Bosne i Hercegovine i koje utiču na provođenje izbornog procesa.

U budžetu institucija Bosne i Hercegovine i međunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine osiguravaju se sredstva za osiguranje vršenja ovlaštenja Centralne izborne komisije BiH iz člana 2.9 i člana 2.19 stav (17) ovog Zakona.

Novac za izborne komisije dijelom obezbjeđuju i entitetske, kantonalne, gradske, opštinske, ali i vlasti Brčko distrikta.

Sredstva za provođenje izbora, institucije moraju osigurati u roku od 15 dana od dana donošenja odluke Centralne izborne komisije BiH o raspisivanju izbora.

Pored ličnog glasanja, ili onog u DKP-ima, ostaje u zakonu i glasanje poštom, ako u toj opštini lice koje je u inostranstvu ima prijavljeno prebivalište u trenutku podnošenja prijave za glasanje van zemlje.

O broju funkcija

Sudije, tužioci, revizori, ombudsmani, policijski, ali i državni službenici, kao i zaposlenici OSE, ili pak Centralne banke ne mogu biti na listama za izbore dok ne podnesu ostavke na svoja radna mjesta:

(1) Jedno lice može obavljati najviše jednu neposredno izabranu javnu dužnost ili najviše jednu neposredno i jednu posredno izabranu dužnost, osim ako ovim Zakonom nije drugačije regulisano. Nespojivo je istovremeno vršenje ovih funkcija sa vršenjem funkcija u izvršnim organima vlasti.Također je nespojivo istovremeno vršenje više od jedne funkcije u izvršnim organima vlasti.

Jedno lice ne može istovremeno vršiti javnu izabranu funkciju u Bosni i Hercegovini i javnu izabranu ili politički imenovanu funkciju u drugoj državi. Nosilac izborne ili politički imenovane funkcije u drugoj državi dužan je, u roku od 48 sati nakon potvrde njegovog mandata u Bosni i Hercegovini, vratiti jedan od ova dva mandata. Jedno lice ne može istovremeno vršiti javnu izabranu funkciju u Bosni i Hercegovini i javnu izabranu ili politički imenovanu funkciju u drugoj državi. Nosilac izborne ili politički imenovane funkcije u drugoj državi dužan je, u roku od 48 sati nakon potvrde njegovog mandata u Bosni i Hercegovini, vratiti jedan od ova dva mandata. Jedno lice ne može istovremeno vršiti javnu izabranu funkciju u Bosni i Hercegovini

Lice koje je izabrano u zakonodavno tijelo na bilo kojem nivou vlasti u Bosni i Hercegovini, a na osnovu prethodnog mandata obavlja izvršnu funkciju i odluči da je nastavi, dužno je da svoj mandat stavi u mirovanje prije konstitutivne sjednice zakonodavnog tijela u koje je izabrano, dok se drugo lice ne imenuje na istu izvršnu funkciju ili dok ne podnese ostavku.

U periodu u kojem mandat miruje, mandat se dodjeljuje sljedećem kandidatu sa iste liste sa koje je izabrano lice sa mandatom u mirovanju.

CIK uspostavlja centar za edukaciju biračkih odbora.

Cijeli dokument pročitajte OVDJE.

(DEPO PORTAL/dg)