Rak dojke najčešći je maligni tumor i jedan od vodećih uzroka prijevremene smrti kod žena. Svake godine se registruje oko 4000 novootkrivenih slučajeva bolesti, što predstavlja više od četvrtine svih malignih bolesti kod žena. Donosimo sve što bi trebalo da znate o ovoj opakoj bolesti.

Od raka dojke godišnje umre 1600 žena, što čini 18 odsto smrtnosti od kancera. Ipak, ova bolest je izlječiva, ako se reaguje na vrijeme! No, znate li kako do pojave maligniteta uopšte dolazi?

Neposredan uzrok koji dovodi do toga da se normalna ćelija pretvori u zloćudnu nisu još potpuno poznat. Ono što se zna jeste da su pojedini geni zaduženi za razvoj, rast i životni ciklus ćelija odgovorni za ovakve promjene.

Mutacije na genima koji regulišu ove procese dovode do gubitka kontrole nad ćelijskom diobom, pa tako dolazi do nekontrolisanog umnožavanja biološki izmjenjenih ćelija. Svaka promjena na genima ne uzrokuje odmah nastanak raka. To je višestepeni proces i smatra se da je za nastanak tumora potrebno barem šest-sedam takvih nezavisnih događaja.

FAKTORI RIZIKA

Sredinski faktori: neke hemijske supstance, jonizujuće zračenje

Biološki faktori: na primer, virusi

Psihološki faktori: na primer, stres

Genetski faktori: u nekim porodicama postoji veća učestalost mutacija BRCA1 i BRCA2 gena. Očekivani rizik za razvoj raka dojke tokom života kod žena (i muškaraca) sa BRCA1 i BRCA2 mutacijom je značajno veći nego u ostaloj populaciji i iznosi od 40 do 85 odsto.

Nosioci ovog promijenjenog gena sa istorijom raka dojke imaju povećani rizik od nastanka bolesti na drugoj dojci. Muški nosioci te mutacije su takođe u povećanom riziku od nastanka raka dojke.

Promene BRCA1 ili BRCA2 gena, takođe, povećavaju rizik od nastanka raka jajnika, kao i od nastanka drugih primarnih malignih tumora. Danas je dostupno genetsko testiranje sa ciljem otkrivanja mutacija kod članova visokorizičnih porodica.

Prekomjerna izloženost nekima od navedenih faktora ujedno znači i veći rizik za nastanak maligne bolesti, pa tako i raka dojke.

Takođe, za neka stanja je dobro poznato da su povezana sa povećanim rizikom od raka dojke, a to su:

Povećana tjelesna težina

Izloženost zračenju u ranom djetinjstvu

Postojanje raka dojke u porodici

Nerađanje

Izostanak dojenja

Starija životna dob prvorotkinja (nakon 30. godine)

Raniji tumor dojke u životu pacijentkinje

Promjene u dojkama

Rana menstruacija (pojava menstruacije prije 12. godine života)

Kasna menopauza (prestanak menstruacije nakon 50. godine života)

Oralni kontraceptivi (lijekovi protiv začeća)

Hormonska terapija nakon menopauze

Starija životna dob

Alkoholizam

Tjelesna neaktivnost

Pušenje

(telegraf.rs, DEPO PORTAL, BLIN MAGAZIN/mr)