Treći put u posljednjih sto godina, Ukrajinci su se u jeku nasilnih protesta namjerili na gradske spomenike, a u posljednjem naletu (opet) su stradali kipovi vođe Oktobarske revolucije Vladimira Iliča Lenjina.

Prvi put, baš su boljševici poslije 1917. godine rušili statue careva pobijeđenog Ruskog carstva, a umjesto njih su "osvanuli" komunistički lideri.

U Kijevu su poslije Oktobarske revolucije oboreni spomenici četiri cara i jednog premijera, Petra Arkadijeviča Stolipina.

Decenijama kasnije, poslije raspada Sovjetskog Saveza i ukrajinskog sticanja nezavisnosti 1991., porušene su mnoge grandiozne statue Lenjina, uključujući monumentalni Spomenik Oktobarskoj revoluciji u Kijevu, koji se - podsjeća BBC - nalazio na današnjem Trgu nezavisnosti, Majdanu.

Podignut je 1977. i samo Lenjinova statua, kao dio kompozicije u kojoj su još četiri kipa (koji predstavljaju radnike, seljake, mornare), bila je visoka skoro devet metara.

"Delenjinizacija" se početkom devedesetih odigravala uglavnom na zapadu zemlje, kao i ponegdje u centralnoj Ukrajini, ali ne i na istoku.

Rušilački raspoloženim demonstrantima tako je "ostalo" još kipova Lenjina za posljednji talas uništavanja spomenika u proteklih nekoliko dana, kada se u nemirima u Kijevu 82 osobe poginule, a 724 povrijeđeno.

Lenjinovi spomenici opstali su na istoku, a najmonumentalniji među "preživjelim" su u gradovima Harkovu i Donjecku. BBC primjećuje da su u tom dijelu zemlje "sjećanja na sovjetsku eru toplija nego drugdje, a masa se okrenula u odbranu velikog proleterskog vođe".

Širom Ukrajine, po seoskim trgovima, postoje stotine manjih statua Lenjina, često obojenih u zlatno.

Spomenici Lenjinu ne postoje samo u bivšem Sovjetskom Savezu, već i na najneobičnijim mjestima, uključujući Antarktik, ali i Sjedinjene Države.

Tako jedan predimenzionirani "Lenjin u pokretu" stoji u boemskom predgrađu američkog grada Seattleu, od početka devedesetih - kada je lokalni nastavnik engleskog Luis Karpenter stavio kuću pod hipoteku da bi spasio spomenik iz Poprada u Slovačkoj.

BBC navodi da kip Lenjina u Seattleu "dekorišu za specijalne prilike", kiteći ga svjećicama ili oblačeći za maskenbal.

Na Antarktiku, "plastičnog" Lenjina postavili su još 1958. godine sovjetski naučnici, koji su u najudaljenijoj tački kontinenta na Južnom polu izgradili istraživačku stanicu, a bistu postavili na krov.

Lenjinova bista postoji i u Londonu, od Drugog svjetskog rata, a njenim postavljanjem proslavljen je savez sa Sovjetima protiv nacističke Njemačke. Prvobitno postavljena na trgu, u blizini jedne od kuća u kojima je Lenjin živio u Londonu, bista je često bila meta vandala, pa je preseljena u muzej.

Na poluostrvu Krimu, u Podvodnom muzeju, Lenjin je samo jedan od sovjetskih lidera čije se statue i biste nalaze u Aleji vođa - na dnu mora.

O dilemi koji će spomenici u Ukrajini ovaj put nići, BBC piše da su se u zapadnom ukrajinskom gradu Lavovu "vinula" dvojica novijih idola - Taras Grigorovič Ševčenko i Stepan Andrijovič Bandera.

Ševčenko je pjesnik, umjetnik i humanista iz 19. vijeka, kojeg smatraju "ocem" ukrajinske književnosti i jezika, prenosi Tanjug.

Bandera je bio ukrajinski nacionalista, koji je prije Drugog svjetskog rata bio pripadnik više anarhističkih organizacija, a tokom rata jedno vrijeme sarađivao i s nacistima. Za zločine su ga optuživali i Rusi i Jevreji i Poljaci, a glave mu je došao KGB, atentatom 1959. u Minhenu.

(fena/dh)