Kada je u februaru ove godine meteor eksplodirao iznad Čeljabinska u Rusiji mnogi su se zapitali kako niko nije vidjeo šta će se dogoditi, piše “USA Today”

-Šanse da nas asteroid udari su mnogo veće nego što ljudi shvataju – kaže Ed Lu, bivši astronaut i izvršni direktor Fondacije B612, koja traga za objektima koji bi mogli da udare u Zemlju i uzrokuju uništenje.

On je precizirao da postoji 30 posto šanse da asteroid koji može da uništi čitav grad udari u našu planetu u sljedećih 100 godina.

Meteor poput onog što je eksplodirao iznad Rusije potiče iz asteroidnog pojasa između orbita Jupitera i Marsa. Jupiterova gravitacija uzrokuje da se svemirski otpad stalno sudara, parčajući se na sve manje dijelove koji postaju asteroidi.

Jupiter je u gravitacionoj interakciji sa tim asteroidima, periodično ih izbacujući iz njihove orbite i šaljući ih na sve strane u Sunčevom sistemu, uključujući i pravac ka Suncu i Zemlji. Ovi objekti su pretnja Zemlji.

Relativno donedavno naučnici se nisu ni bavili tom prijetnjom.
-Prije 50 godina naučnici su gledali u Mesec i mislili da su njegovi krateri vulkani. Danas znamo da je većina kratera na Mjesecu nastala udarima asteroida. A ako mogu da pogode Mjesec, mogu da pogode i Zemlju – kaže Džejms Grin, direktor za planetarne nauke u američkoj svemirskoj agenciji NASA.

NASA je 1998. započela potragu za potencijalno opasnim objektima u blizini Zemlje (near-Earth objects –NEO). Identifikovano je više od 90 odsto objekata širih od jednog kilometra, i oko 90 posto otpadaka širine veće od 140 metara. Njihove putanje, srećom, neće biti problem Zemlje u sljedećih 200 godina. Sada se, međutim, love manji asteroidi koji ipak mogu da uzrokuju veliku štetu. Do sada je otkriven samo djelić asteroida širih od 40 metara, koji mogu da unište čitav grad. Procjenjuje se da ih u Sunčevom sistemu ima oko milion.


Jedan od njih uzrok je Tunguske eksplozije 1908, kada je asteroid prečnika 37 metara eksplodirao iznad Sibira, i uništio područje veće od Njujorka, ističu naučnici. Radi poređenja, meteor iz Čeljabinska bio je “svega” 17 metara u prečniku, a naneo je ogromnu štetu.


Šanse da asteroid širi od 40 metara udari Zemlju su male – većinu naše planete čine okeane, a ne metropole, ali bi posljedice i dalje mogle da budu ogromne. Ukoliko bi asteroid te veličine pogodio okean, uzrokovao bi cunami, pa naučnici pokušavaju da naprave model potencijalnog udara.

Kako bi predupredila takve događaje, Fondacija B612 skuplja 450 miliona dolara kako bi poslala u orbitu infracrveni svemirski teleskop Sentinel, napravljen za potragu za asteroidima. Teleskop bi bio lansiran 2017-2018. godine.

Lu kaže da je potreba za programom detektovanja asteroida kao i potreba za spremnošću na udar uragana u gradovima poput Nju Orleansa.
-Uragan je “mačji kašalj” u odnosu na asteroid. Ne možemo svake godine da se prosto nadamo najboljem – istakao je on.


U međuvremenu, NASA osim što se bavi detektovanjem asteroida, planira da hvata asteroide koji prete našoj planeti.
-Predsednik (Barak Obama) je postavio prioritete – Mars je naša konačna destinacija, a asteroide sređujemo usput – rekao je Grin.


Umjesto da ih love duž asteroidnog pojasa, plan je da se pronađe asteroid blizu Zemlje i da se letjelicom bez ljudske posade prebaci u prostor između Zemlje i Mjeseca. Potom bi astronauti posjetili taj asteroid, uzeli uzorke i vratili se na Zemlju, usput tako vježbajući i za buduće misije na Mars, kada će istraživači morati da se oslone na izvore sa asteroida i površine crvene planete.

(blic.rs/DEPO PORTAL/BLIN MAGAZIN/dh)