U Izraelu žive mnoge nacionalanosti i etničke grupe, uključujući Jevreje, Arape, Druze i druge, ali na toj listi nema onoga što bi se moglo očekivati, Izraelaca.

- Stanovnici Izraela ne mogu da se registriraju kao Izraelci, jer bi to moglo imati posljedice po jevrejski karakter zemlje, stoji u dokumentima izraelskog Vrhovnog suda do kojih je došao Associated Press.

Takva odluka je zapravo odgovor na zahtjev 21 Izraelca, od kojih su većina zvanično registrirani kao Jevreji, da sud odluči da li oni mogu da se registriraju kao Izraelci. Ta grupa ljudi tvrdi da će bez sekularnog jevrejskog indentiteta, izraelska politika favorizirati Jevreje i diskriminirati manjine.

U presudi na 26 strana sud je objasnio da bi to imalo teške posljedice za državu Izrael i moglo bi da predstavlja opasnost za princip na kome je osnovana ta država, da bude jevrejska, za jevrejski narod.

Ova odluka tiče se ključne debate u Izraelu koji sebe smatra jevrejskom i demokratskom državom, a bori se da to uravnoteži. Činjenica je da zemlja nije zvanično priznala izraelsku nacionalnost.

Zemlja osnovana nakon završetka britanskog mandata nad Palestinom 1948. bila je u početku naseljena jevrejskim imigrantima i malim brojem tamo rođenih Jevreja, kao i većom arapskom zajednicom. Oni su Jevreji i Arapi, ali jevrejska većina pravi razliku između onih Jevreja koji su došli iz istočne Evrope i onih koji potiču iz arapskih zemalja. Te zajednice su i dalje podijeljene u zavisnosti iz koje su zemlje, pa čak i kog su sela njihovi preci, navodi AP.

Dvadeset odsto pripadnika arapske manjine ima također izraelsko državljanstvo, ali se oni identifikuju ili kao hrišćani ili kao muslimani. Izrael je također dom za druge manjne.

U registru stanovništva se navodi religija i nacionalnost ili etnička pripadnost, među drugim detaljima. Svaki Jevrejin, bez obzira odakle je došao je registriran kao Jevrejin. Arapi su označeni kao takvi i druge manjine, poput Druza, prema svojoj etničkoj pripadnosti.

Judaizam ima centralnu ulogu u zemlji, vjerski praznici su također nacionalni i vjerske vlasti nadgledaju mnoge ceremonije poput vjenčanja i sahrana. Međutim, od osnivanja Izraela stvorena je ipak posebna izraelska nacionalnost.

I dok oko polovine izraelskog jevrejskog stanovništva definira sebe prije svega kao Jevrejina, 41 procenat Izraelca se indentificira kao Izraelci, sudeći po podacima izraelskog Demokratskog instituta.

Pomenuti 21 Izraelac tvrdi da Izrael nije demokratska zemlja jer je jevrejska. Oni navode da je arapska manjina suočena s diskriminacijom jer određene politike favoriziraju Jevreje i smatraju da bi izraelska nacionalnost okončala takve predrasude i ujedinila sve izraelske građane.

Jevrejski identitet je antidemokratski, izjavio je jedan od podnosioca peticije, Uzi Orman, koji za sebe kaže da je Izraelac i rukovodi malom organizacijom koja nastoji da izraelska nacionalnost bude zvanično priznata.

S izraelskim identititom možemo biti sigurni u našu demokratiju, sigurni u jednakost svih građana, smatra Orman devedesetogodišnji profesor lingvistike na Tehnionu, izraelskom Institutu za tehnologiju u Haifi.

Izraelski Arapi već dugo upozoravaju da su, uprkos svom državljanstvu, žrtve diakriminacije jer njihove zajednice dobijaju manje nego jevrejski gradovi. Iako su neki Arapi nastojali posljednjih godina da uđu u glavne izraelske tokove, oni su u prosjeku siromašniji.

Sudska odluka usredsređena je uglavnom na to da zvanično priznatI izraelski identitet može da predstavlja prijetnju po osnivačke ideale Izraela i prouzrokuje nejedinstvenost. Sud kaže da ne baca sjenku na postojanje izraelske nacije.

Anita Šapira, profesor jevrejske istorije s Univerziteta Tel Aviv kaže da judaizam i jevrejski nacionalizam idu ruku pod ruku i da će ako nacionalizam preraste u izraelski i jevrejska suština biti izgubljena. Ona također kaže da bi to udaljilo Jevreje iz drugih zemalja, čija je veza s Izraelom preko religije. Pokušaj da se tvrdi da postoji jevrejska nacionalnost u državi Izrael, koji je odvojen od jevrejske relegije, je nešto vrlo revolucionarno, rekla je ona.

Orman je apelirao na izraelskog ministra unutarnjih poslova 2.000. godine i stvar iznio pred sudom tri godine kasnije u propalom pokušaju da se identificira kao Izraelac. On je najavio da će nastaviti svoju kampanju.

Pokojni izraelski autor Joram Kaniuk ubjedio je sud prije dvije godine da ga registrira kao stanovnika bez religije, ali je ostao Jevrejin. Sekularisti su tu promjenu smatrali udarom, prenosi B92.

(fena/dh)