Autor: Kemal Kurspahić, Radio Slobodna Evropa

Ovih dana u mojoj elektronskoj pošti osvanula je vrlo zanimljiva pošiljka: italijanski sociolog Davide Sterchele sa univerziteta u Padovi – trenutno na akademskom gostovanju na univerzitetu u Lidsu u Velikoj Britaniji – šalje mi svoj nedavno objavljeni rad pod naslovom „Plodno tlo ili minsko polje? Izgradnja mira i poratne napetosti u bosanskom fudbalu“, koji poštovani čitalac može i sam pogledati, prenosi Radio Slobodna Evropa.

Autor prati stanje i razvoj u bosanskohercegovačkom fudbalu od okončanja rata do ovih dana, od vremena kad je svaki od tri konstitutivna naroda imao vlastitu ligu preko formiranja pod pritiskom međunarodnih fudbalskih organa jedinstvenog Fudbalskog/Nogometnog saveza 2002. i jedinstvene Premijer lige sve do ovih dana tražeći odgovor na pitanje: koliko to ujedinjenje u fudbalu doprinosi reintegraciji bosanskohercegovačkog društva a koliko povećanju etničkih napetosti.

To što se baš na dan kad sam sa zanimanjem čitao ovaj naučni rad desio incident, u kojem su navijači Sarajeva izazvali prekid utakmice s banjalučkim Borcem, događaj je kakav se u ovoj mini-studiji stavlja u zanimljiv širi kontekst: etnički motivisani incidenti na utakmicama bosanskohercegovačke Premijer lige rijetki su u poređenju s hiljadama utakmica koje protiču bez inicidenata, a putovanja navijača i prelasci igrača i trenera u klubove i naselja u kojima su etnička manjina odavno su postali sasvim uobičajeni.

Autor, naravno, bilježi i primjere etnički motivisanog verbalnog i fizičkog nasilja, on zapaža i najprimitivnije manifestacije mržnje poput skandiranja „Nož, žica, Srebrenica„ ili „ubij Srbina“ ili „ubij Turčina“ ali zapaža kako takvih manifestcija ima i na međusobnim utakmicama klubova iz bošnjačkih većinskih gradova poput Sarajeva, Tuzle i Zenice.

Prije nego što, sa kod nas rasprostranjenom odbojnošću za mišljenja i najdobronamjernijih stranaca, i povodom ovog pogleda na Bosnu i Hercegovinu domaći ignorant odmahne rukom, bilo bi dobro da zna kako je ovaj rad nastao s uvidom u relevantnu domaću i međunarodnu literaturu i dokumenta i kako je autor proveo i istraživanje „na terenu“ boraveći punih osam mjeseci u jednoj gradačačkoj bošnjačkoj porodici i često putujući u susjedne gradove sa srpskom i hrvatskom većinom i gledajući na razvoj bosanskohercegovačkog fudbala i iz te lokalne perspektive.

To je kontekst u kojem Sterchele dolazi i do ključnog zapažanja kako je pod prijetnjom međunarodnih sankcija i angažovanjem Komiteta za normalizaciju pod vodstvom Ivice Osima Fudbalski/Nogometni savez postao prva svebosanska institucija koja je od oponašanja dejtonskog modela sa tri predsjednika počela da funkcioniše s jednim predsjednikom. On – u tom kontekstu – vidi to iskustvo s ujedinjavanjem fudbala i kao test za širu transformaciju bosanskohercegovačkih institucija uključujući i one političke.Reprezentacija BiH - Grcka

Može li ujedinjavanje u fudbalu zaista biti model i za prevazilaženje podjela u drugim sferama društvenog života?

Razmišljajući o tome iz vlastitog iskustva i perspektive, rekao bih – mogao bi kad bi se najvažnijim društvenim poslovima u drugim oblastima, od evropskih integracija do vladavine prava i ekonomskog razvoja, pristupalo na nivou kompetentnosti na kojem se provodi operacija afirmacije bosanskohercegovačkog fudbala.

Nad tom operacijom predsjedavao je najviši profesionalni autoritet u liku Ivice Osima, uz saradnju međunarodno uvaženih imena kao što su Duško Bajević, Faruk Hadžibegić i Sergej Barbarez. Nad senzacionalnim usponom bosanskohercegovačkog reprezentativnog fudbala predsjedava čovjek sličnog autoriteta i kompetencije, Safet Sušić, a način kako se regrutuju fudbalski reprezentativci mogao bi biti poučan za odnos prema znanju i talentu i u svim drugim oblastima društvenog života: onako kako je fudbal nalazio i angažovao najnadareniju „našu djecu“ po svijetu – od Begovića i Misimovića do najnovijih „otkrića“ u vidu Hajrovića i nekih koji tek dolaze – mogla bi značajne koristi od znanja, talenta i rodoljublja naše djece po svijetu imati i bosanskohercegovačka nauka, ekonomija i diplomatija.

Dobro – tačno je da je fudbalski talent vidljiviji, jer se provjerava i dokazuje pred globalnim televizijskim gledalištem, ali ko od nas nije naišao na priče o bosanskohercegovačkim mladim ljudima koji objavljuju naučne i literarne radove najviše međunarodne vrijednosti; bivaju birani u parlamente zemalja u kojima žive ili su angažovani kao bliski saradnici najviših državnih funkcionera u uticajnim zemljama; postižu izvanredne poslovne uspjehe. Koja to od naših državnih institucija ima popis, adrese, komunikaciju s tim mladim ljudima nesumnjivog potencijala i koliko je učinila da ih uključi u promociju bosanskohercegovačkog državnog interesa? Problem sa takvim očekivanjem nije samo u tome što se državni poslovi vode na nivou regrutacije rodbinski, stranački, idejno i materijalno najbližih već i u tome što, za početak, i nema nikakve ideje i nikakve saglasnosti ni o tome – šta je to uopšte državni interes.

(DEPO PORTAL/BLIN MAGAZIN/av)